ثبت موسسه یکی از روشهای قانونی برای آغاز فعالیتهای غیرتجاری، فرهنگی، آموزشی و خدماتی است. پیش از شروع فرآیند ثبت، باید هدف از تأسیس مؤسسه بهصورت دقیق مشخص شود؛ زیرا نوع فعالیت و ساختار حقوقی موسسه بر اساس همین هدف تعیین میگردد. برخی از موضوعات فعالیت بدون نیاز به مجوز از مراجع ذیصلاح قابل ثبت هستند، اما برخی دیگر مستلزم دریافت مجوز رسمی پیش از ثبت میباشند.
مؤسسه غیرتجاری چیست؟
مؤسسات غیرتجاری، تشکیلاتی هستند که با هدف انجام امور غیرتجاری و غیر بازرگانی تأسیس میشوند. هدف اصلی از تشکیل چنین مؤسساتی ایجاد یک شخصیت حقوقی مستقل است که میتواند در قالب فعالیتهای انتفاعی (دارای سود) یا غیرانتفاعی (غیرسودمحور) فعالیت کند.
بهعنوان مثال، مؤسسات خیریه، آموزشگاهها، دفاتر وکالت یا مطبهای پزشکی از جمله نمونههای رایج مؤسسات غیرتجاری محسوب میشوند. این نوع مؤسسات بسته به موضوع فعالیت، ممکن است از پرداخت برخی مالیاتها معاف باشن
انواع مؤسسات غیرتجاری
طبق ماده ۲ آییننامه اصلاحی ثبت مؤسسات و شرکتها، مؤسسات غیرتجاری به دو دسته تقسیم میشوند:
- مؤسسات غیرتجاری انتفاعی: 
 با هدف کسب منافع مادی و تقسیم سود میان اعضا تأسیس میشوند. مانند کلینیکهای پزشکی یا دفاتر مشاوره حقوقی.
- مؤسسات غیرتجاری غیرانتفاعی: 
 هدف این مؤسسات انجام امور خیریه، آموزشی، فرهنگی یا خدمات اجتماعی است و سودآوری در آنها مطرح نیست. نمونههایی چون مدارس غیرانتفاعی و انجمنهای خیریه در این گروه قرار میگیرند.
مراحل ثبت موسسه در اداره ثبت شرکتها
برای ثبت رسمی مؤسسه باید مراحل زیر بهصورت دقیق طی شود:
- تعیین نوع مؤسسه (انتفاعی یا غیرانتفاعی) 
- اخذ مجوز در صورت لزوم از مراجع ذیربط 
- انتخاب نام مؤسسه (نام باید غیرتکراری و منحصربهفرد باشد) 
- تنظیم اساسنامه و تقاضانامه رسمی بر اساس قانون تجارت 
- امضای تمامی اوراق قانونی توسط اعضا 
- ارسال مدارک به اداره ثبت شرکتها 
- تأیید کارشناسان و صدور آگهی تأسیس در روزنامه رسمی 
مدارک مورد نیاز برای ثبت موسسه
برای ثبت موسسه در سامانه رسمی ثبت شرکتها، مدارک زیر ضروری است:
- تصویر مدارک شناسایی تمام اعضا 
- آدرس و کد پستی دقیق 
- شماره تماس و کد ثنا به نام متقاضی 
- اساسنامه مؤسسه 
- ابلاغیه تأیید نام 
- مجوز فعالیت (در صورت نیاز) 
هزینه ثبت موسسه در سال ۱۴۰۴
هزینه ثبت موسسه بهصورت میانگین بین ۱٬۵۰۰٬۰۰۰ تا ۳٬۰۰۰٬۰۰۰ تومان متغیر است. در صورتی که شخصاً اقدام کنید، هزینه کمتر خواهد بود؛ اما در صورت سپردن امور به مؤسسات ثبتی معتبر مانند ویزا سنتر، علاوهبر صرفهجویی در زمان، از بروز خطاهای احتمالی در مدارک نیز جلوگیری میشود.
